Start Wianki. Żywe obrazy

Wianki. Żywe obrazy Publikacja realizowana w ramach projektu „Po poznańsku. Niematerialne dziedzictwo miasta”

Przedstawiamy publikację Poznańskiego Centrum Dziedzictwa, która realizowana jest w ramach projektu „Po poznańsku. Niematerialne dziedzictwo miasta”. To „Wianki. Żywe obrazy” autorstwa Katarzyny Wala.

Wśród wielu zwyczajów i praktyk pielęgnowanych przez kolejne pokolenia mieszkanek i mieszkańców Poznania, które tworzą barwną panoramę niematerialnego dziedzictwa miasta, uwagę zwraca tradycja poznańskich Wianków i rzecznych Parad Sobótkowych w Noc Świętojańską. Narodziła się ona w Poznaniu w XIX wieku wraz z ideą pracy organicznej. Przez kolejne dziesięciolecia przybierała różną formę i oprawę artystyczną.  Dzięki determinacji społeczników i współdziałaniu poznańskich instytucji z mieszkańcami zwyczaj ten powrócił nad rzekę w 2016 roku. Stał się przestrzenią do tworzenia lokalnych opowieści, wzmacniając poczucie tożsamość lokalnej.

Publikacja "Wianki. Żywe Obrazy" powstała na kanwie wystawy czasowej, prezentowanej w Bramie Poznania w 2024 r.  Autorka przybliża czytelnikom narodziny tradycji poznańskich Wianków. Przedstawia miejską  specyfikę wydarzenia na tle XIX-wiecznej tradycji Wianków w Warszawie i Krakowie. Publikacja, poza wątkami historycznymi, stanowi podsumowanie dotychczasowych działań związanych z reaktywacją tradycji. Jest podziękowaniem dla wszystkich osób, które włączyły się w realizację „Parady Sobótkowej. Fyrtle na Warcie”, a także zachętą do wspólnego świętowania i pielęgnowania naszych tradycji. To ciekawa lektura dla miłośników Poznania, którzy znajdą w niej wiele ciekawostek z historii miasta wzbogaconych o bogatą i rzadko publikowaną ikonografię.

Publikacja autorstwa poznańskiej antropolożki, badaczki i animatorki Katarzyny Wali jest (...) efektem oddolnej pracy na rzecz aktywizacji społeczności lokalnych oraz pogłębionych studiów nad źródłami archiwalnymi, a także przeprowadzonych przez Autorkę wywiadów z osobami zaangażowanymi w reaktywację tradycji wianków w Poznaniu.

Niebagatelną rolę w snuciu opowieści o współczesnym kontekście funkcjonowania tego elementu niematerialnego dziedzictwa odgrywa podłoże historyczne, które Autorka opisuje w oparciu o zastane źródła (w tym także ikonograficzne). Taki tryb narracji pokazuje czym jest tradycja - procesem angażującym różne organizacje i grupy społeczne w to, by czas przesilenia letniego spędzić razem na zabawie i twórczych działaniach, których celem jest afirmacja wspólnot lokalnych. (...)

Od ponad dekady w Polsce trwa inwentaryzacja przejawów niematerialnego dziedzictwa kulturowego (...). Do tej pory w niewielkim stopniu skupiano się na dziedzictwie niematerialnym dużych ośrodków miejskich - bardzo różnorodnych także społecznie. Praktykowanie w Poznaniu zwyczaju wianków pokazuje, że także mieszkańcy miast potrzebują przestrzeni do wspólnego przeżywania radości i pielęgnowania swoich więzi lokalnych.


Prof. UAM dr hab. Anna Weronika Brzezińska

Autorka: Katarzyna Wala
Seria: Po poznańsku. Niematerialne dziedzictwo miasta
Redakcja językowa i korekta: Oliwia Szeląg
Konsultacje historyczne: prof. UAM dr hab. Maciej Michalski
Recenzja: prof. UAM dr hab. Anna Weronika Brzezińska
Projekt okładki serii: Agata Kulczyk
Redaktor graficzna: Agnieszka Juraszczyk
Realizacja: Fundacja Social Art - Laboratorium Społeczne
Koordynacja projektu wydawniczego Poznańskiego Centrum Dziedzictwa: Bartosz Małolepszy
Fotografie: Oliwia Seth, Ewelina Jaśkowiak, Katarzyna Wala
Afisze: Pola Augustynowicz