„Śladami kryptologów. Ludzie, którzy pokonali Enigmę” nowa publikacja

Jedyny w swoim rodzaju album prezentujący ludzi i miejsca, związane z historią złamania szyfru Enigmy, wydało Poznańskie Centrum Dziedzictwa oraz Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego. Album pokazuje 15 wybitnych postaci dawnego Biura Szyfrów Wojska Polskiego oraz 15 miast i wsi, w których zostawili swoje ślady.

Tropem bohaterów złamania szyfru Enigmy wyruszyli w ubiegłym roku pracownicy Poznańskiego Centrum Dziedzictwa: Piotr Bojarski (kierownik Centrum Szyfrów Enigma i autor koncepcji albumu i tekstów) oraz fotograf Łukasz Gdak, który zadbał o dokumentację zdjęciową. Zjechali Polskę wzdłuż i wszerz, od Szamotuł po Sosnowiec i od Cieszyna po Wyszków nad Bugiem, podążając śladami kryptologów, matematyków, inżynierów i techników, którzy wspólnym wysiłkiem na długo przed wybuchem II wojny światowej złamali największy sekret niemieckiej armii – szyfr generowany przez maszynę szyfrującą Enigma, która miała zapewnić bezpieczeństwo armii Hitlera, szykującej się do podboju Europy.

Wyprawę poprzedziła kwerenda mająca na celu rozpoznanie miejsc pamięci oraz biogramów nie tylko Mariana Rejewskiego, Henryka Zygalskiego, Jerzego Różyckiego czy prof. Zdzisława Krygowskiego – również Maksymiliana Ciężkiego i Gwido Langera, oficerów Wojska Polskiego, którzy kierowali Biurem Szyfrów, oraz całego zespołu wsparcia technicznego z inżynierem Antonim Palluthem na czele, który zapewnił kryptologom odpowiednie warunki do ich intelektualnego wysiłku.

Album opowiada losy tych ludzi – i odsyła do miejsc, obiektów, domów, kamienic, pomników czy uczelni i szkół, związanych z ich biogramami. Warto wspomnieć o wykorzystaniu w albumie wielu po raz pierwszy publikowanych zdjęć archiwalnych, pozyskanych przez Centrum Szyfrów Enigma ze zbiorów rodzin kryptologów: Janiny Sylwestrzak, Marii i Gerarda Bryschaków oraz Anny Zygalskiej – Cannon i Joanny Kaczmarczyk. Pierwsza część publikacji zawiera biogramy bohaterów, druga prowadzi czytelników przez Polskę śladami kryptologów. W albumie znalazły się również teksty o „kamieniach milowych”, jakie położył samorząd województwa w drodze do popularyzacji sukcesu polskich kryptologów, o Centrum Szyfrów Enigma – marce PCD, która od 2021 r. dba o pamięć o pogromcach Enigmy, a także o realizowanym przez Centrum projekcie Szyfrodziewczyny.

Bogato ilustrowany album, kolejny efekt współpracy Poznańskiego Centrum Dziedzictwa oraz samorządu województwa wielkopolskiego w dziele popularyzacji osiągnięć polskich kryptologów, został wydany w polskiej oraz angielskiej wersji językowej.

„ Śladami kryptologów. Ludzie, którzy pokonali Enigmę”

Album – 128 stron

Koncepcja i tekst: Piotr Bojarski
Zdjęcia współczesne: Łukasz Gdak
Konsultacja historyczna: dr Marek Grajek
Redakcja i korekta: Sylwia Klimek
Projekt graficzny i skład: Studio Graficzne Ornatus
Koordynacja projektu: Bartosz Małolepszy
Koordynacja składu: Anna Furmanowska
Wydawca: Poznańskie Centrum Dziedzictwa i Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego